Opis działań w ramach realizacji projektu badawczego:"Odkrywamy świat dźwięków"

Wszystkie zaplanowane działania w ramach projektu związane były z dźwiękami.  Nasze odkrywanie zaczęliśmy od szukania odpowiedzi na pytania: Co to jest dźwięk? Z czym kojarzy się muzyka? Do czego muzyka jest potrzebna? Kto może tworzyć muzykę?
„Burza mózgów”, która opanowała nasza grupę przyczyniła się do stworzenia siatki pojęciowej i sformułowania problemu badawczego. Najważniejszym punktem naszego działania stało się odkrycie jak powstaje dźwięk.
Zastanawialiśmy się także nad pytaniem „Czy każdy dźwięk to muzyka?”.

Kolejne zajęcia w ramach projektu rozpoczęliśmy od wsłuchiwania się w dźwięki otoczenia, określania ich źródeł oraz rozpoznawania znanych instrumentów perkusyjnych.
Wykorzystaliśmy je do wystukiwania rytmów oraz akompaniamentu piosenki „Orkiestra”.

 
Dzięki naszej wyobraźni przenieśliśmy się do „Muzycznej Krainy”, poznaliśmy jej mieszkańców, ich radości i kłopoty. Układaliśmy twórcze zakończenie smutnej historii, zastanawialiśmy się nad problemem „Co by było, gdyby na świecie nie było muzyki”. 

Doszliśmy do wniosku, że bez muzyki byłoby źle, smutno, cicho. Na kolejnych zajęciach tworzyliśmy ilustrację dźwiękową „Wietrznej historyjki” przy pomocy gazet i kartek papieru. Sprawdzaliśmy, czy przy pomocy gazet możemy odtworzyć odgłosy wiatru oraz innych zjawisk przyrodniczych i atmosferycznych. Udało się . Papier znakomicie sprawdza się jako źródło dźwięków oraz rekwizyt do zabaw muzyczno – ruchowych.

Podczas kolejnych zajęć udaliśmy się na „spacer po ulicy dźwięków”, podczas którego dzieci aktywnie  słuchały opowiadania wg I. Bermann oraz rozpoznawały, utrwalały nazwy instrumentów muzycznych oraz sposób gry na nich.
Codziennie dzieci uczestniczyły w zabawach muzyczno – ruchowych, podczas których rozwijane były: wrażliwość słuchowa, poczucie rytmu, umiejętność reagowania ciałem na zmiany w muzyce, integracja grupy, pozytywne emocje. W trakcie zabaw korzystaliśmy z muzyki klasycznej, współczesnej, instrumentów oraz przedmiotów, które mogły je zastąpić, np. klocki.
Ulubionymi zabawami dzieci były: „W naszej sali pełno muzyki jest”, „Muzyczna rozmowa”, „Czarodziej dźwięków”, „O czym gram”, „Linko zmień się”, „Przedszkolna orkiestra”,„ Z pałeczkami sobie idę”, „Bardzo ładnie sobie gram”, „Jestem muzykantem”
Podczas kolejnych działań dowiedzieliśmy się jak zbudowane jest ucho i w jaki sposób różne dźwięki do niego docierają.
Wspólnie zastanawialiśmy się nad tym, jak ważnym zmysłem jest słuch, dzięki któremu porozumiewamy się, poznajemy otoczenie, odprężamy się i wzruszamy dzięki muzyce.
Dowiedzieliśmy się, że ucho służy nie tylko do słuchania, ale także pełni ważną rolę w utrzymaniu równowagi – sprawdziliśmy to kręcąc się wokół własnej osi i siadając na podłodze.
Następnie postanowiliśmy poznać niektóre tajemnice dźwięków w toku zabaw badawczych:
- przy pomocy linijki sprawdziliśmy, że dźwięki powstają dzięki drganiom – im dłuższa część linijki wystaje poza stolik, tym drgania są wolniejsze i dźwięk jest niższy;
- praktycznie doświadczaliśmy drgania naszych strun głosowych;
- sprawdziliśmy jakie dźwięki może wydawać plastikowy kubek;
- graliśmy na balonach, a właściwie sprawdzaliśmy, czy powietrze, które się w nich znajduje wydaje dźwięki – powietrze znajdujące się w balonie może akompaniować do śpiewu;
- graliśmy na organach wodnych – słoikach z wodą i porównywaliśmy dźwięki, które wydawały;
- przy pomocy plastikowych kubków „podsłuchiwaliśmy”  kolegów z grupy starszej;
-  szukaliśmy odpowiedzi na pytanie „Czy dźwięk można zobaczyć?” – na plastikowe pudełko nałożyliśmy  folię i umocowaliśmy ją gumką recepturką. Na folię wsypaliśmy kulki pieprzu. Unieśliśmy garnek w powietrzu, wylotem w stronę pudełka, i uderzyliśmy mocno łyżką. Powietrze przeniosło fale dźwiękowe, ziarenka poruszyły się.
Eksperyment pokazał nam, że można „zobaczyć” fale dźwiękowe. Dzięki tej samej zasadzie możemy słuchać radia – powietrze przenosi fale dźwiękowe i dlatego poruszając się po domu, możemy słuchać muzyki.

 
Po serii doświadczeń dzieci w skupieniu wysłuchały opowiadania Edyty Szpali pt. „O królu Hałasiku i wróżce Ciszy”. Wyszukiwaliśmy wspólnie  wrogów uszu i porównywaliśmy natężenia dźwięków dochodzących ze sprzętów domowego użytku nagranych na płycie CD.
Następnie szukaliśmy odpowiedzi na pytanie „Kto zbiera wszystkie dźwięki, nuty, tworzy melodie i utwory?”. Odpowiedź okazała się łatwa: kompozytor.
Kompozytorem, którego włączyliśmy do naszego projektu był Fryderyk Chopin.
Obejrzeliśmy ilustracje przedstawiające pomnik F. Chopina, dom w Żelazowej Woli, małego Fryderyka przy fortepianie. Poznaliśmy wiele ciekawostek dotyczących życia i twórczości wielkiego polskiego kompozytora z książki „Opowieści o Fryderyku Chopinie”.
Rozwijaliśmy wrażliwość słuchową podczas słuchania jego utworów. Tworzyliśmy improwizacje ruchowe z rekwizytem – szarfą, wstążką do muzyki Chopina. Następnie eksperymentowaliśmy z linią, barwną plamą, kształtem, kompozycją pod wpływem jego  muzyki. Podczas zajęć plastycznych, zabaw dowolnych, relaksu dzieciom towarzyszyła muzyka Fryderyka Chopina.

 
Odkrywanie świata dźwięków nie mogło obyć się bez aktywnego słuchania muzyki wg metody B. Strauss. Dzięki aktywnym metodom dzieci potrafiły wspaniale improwizować, akompaniować na instrumentach perkusyjnych i niekonwencjonalnych, interpretować muzykę ruchem, tańcem czy aktywnością plastyczną.
Średniaki szczególnie polubiły instrumentalizacje piosenek i utworów muzycznych. Kiedy dzieci otrzymywały do ręki instrument perkusyjny czy niekonwencjonalny, czuły się potrzebne w grupie, wiedziały, że spoczywa na nich odpowiedzialne zadanie. Wspólne realizowanie akompaniamentów perkusyjnych do muzyki klasycznej było dla nich równoznaczne z tworzeniem tej muzyki. Czuły się ważne, potrzebne i docenione.
Wspaniałą zabawą, która z pewnością rozwinęła zainteresowanie dzieci światem dźwięków  było współdziałanie przedszkolaków z ich rodzicami  - zbudowanie niekonwencjonalnego instrumentu perkusyjnego. Efekty współdziałania z rodzicami przerosły najśmielsze oczekiwania.
Zakończeniem projektu było spotkanie z muzykującą rodziną młodszej koleżanki Małgosi, podczas którego dzieci poznały wiele instrumentów, ich brzmienie oraz wysłuchały kilku utworów w wykonaniu prawdziwych muzyków. Wyrabialiśmy postawę aktywnego odbiorcy muzyki poważnej na żywo.

 
Realizacja projektu przyniosła oczekiwane rezultaty. Dzieci zaspokoiły naturalną ciekawość, miały możliwość doświadczania, cieszyły się swoimi odkryciami, rozwinęły wrażliwość słuchową, zaangażowały do współpracy swoich rodziców, wyzwoliły swoją aktywność twórczą poprzez obcowanie z dźwiękami i muzyką.
 Wnioski po realizacji projektu badawczego „Odkrywamy tajemnice dźwięków” nasuwają się same i znane są od lat, a mianowicie:
- efekty rozbudzania zainteresowania dzieci dźwiękami i muzyką zależą od umiejętnego angażowania ich uwagi i dostarczenia im niezbędnych bodźców,
- aktywne metody poznawania muzyki pozwalają wszystkim zaangażowanym dzieciom odnosić sukcesy,
- integracja muzyki z literaturą i aktywnością plastyczną pobudza wyobraźnię dziecka pozwalając mu na improwizacje dramatyczne, ruchowe i plastyczne,
- trud i wysiłek włożony przez nauczyciela w przygotowanie i realizację projektu opłaca się,
a rezultaty aktywności poznawczej i badawczej dają wymierne efekty,
- zajęcia badawcze w ramach odkrywania świata dźwięków, zdecydowanie przygotowują dzieci do świadomego korzystania ze sztuki oraz jej współtworzenia.

opracowała: Wioletta Gollenia